کل یوم عاشورا

«کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا». هر روز عاشورا و هر سرزمین، کربلاست. این ‌جمله و شعار، نشان‌دهنده پیوستگى و تداوم خط درگیرى حق و باطل در همه زمان ها و مکان هاست.

عاشورا و کربلا، یکى از بارزترین حلقه‌هاى این زنجیره طولانى است. همیشه ‌حق و باطل رو در روى همند و انسانهاى آزاده، وظیفه پاسدارى از حق و پیکار با باطل را بر عهده دارند و بى‌تفاوت گذشتن از کنار صحنه حق و باطل، بى‌دینى است.

امام‌خمینى‌ قدس سره‌ بارها به این نکته مهم توجه دادند، از جمله در ایام جنگ تحمیلى: «امروز، روز عاشورای حسینی است، امروز ایران کربلاست، حسینیان آماده باشید.» و در پیامى به مناسبت ۱۷ شهریور فرمود: «عاشورا، قیام عدالتخواهان با عددى قلیل و ایمان و عشقى بزرگ، در مقابل ستمگران کاخ نشین و مستکبران غارتگر بود و دستور آن بود که ‌این برنامه، سرلوحه زندگى امت در هر روز و در هر سرزمین باشد. روزهایى که بر ما گذشت، عاشوراى مکرر بود و میدان ها و خیابان ها و کوى و برزنهایى که خون فرزندان‌ اسلام در آن ریخت، کربلاى مکرر». «۱۷ شهریور، مکرر عاشورا و میدان شهدا مکرر کربلا و شهداى ما مکرر شهداى کربلا و مخالفان ما مکرر یزید و وابستگان او هستند».

نبرد عاشورا، گرچه از نظر زمان، کوتاهترین درگیرى بود (نیم روز) ولى از نظر امتداد، طولانى‌ترین درگیرى با ستم و باطل است و تا هر زمان که هر آرزومندى آرزو کند که ‌کاش در کربلا بود و در یارى امام شهیدان، به فوز عظیم شهادت مى‌رسید (یا لیتنا کنا معکم‌ فنفوز فوزا عظیما)، جبهه کربلا گرم و درگیرى عاشورا دایر است.

آن گونه که حسین علیه السلام، وارث حضرت آدم و حضرت ابراهیم و حضرت نوح و حضرت موسى و حضرت عیسى و حضرت محمد علیهم السلام است، پیروان ‌عاشورایى او نیز وارث خط سرخ جهاد و شهادت‌اند و پرچم کربلا را بر زمین نمى‌نهند و این جوهر تشیع در بعد سیاسى است.

شیعه باید آبها را گل کند * خط سوم را به خون کامل کند

خط سوم خط سرخ اولیاست * کربلا بارزترین منظور ماست

شیعه یعنى تشنه جام بلا * شیعگى یعنى قیام کربلا

شیعه یعنى بازتاب آسمان * بر سر نى جلوه رنگین کمان

از لب نى بشنوم صوت تو را * صوت‌ «انى لا ارى الموت‌» تو را

شیعه یعنى سالک پا در رکاب * تا که خورشید افکند از رخ نقاب

این سخن کوتاه کردم والسلام * شیعه یعنى تیغ بیرون از نیام.

یکى از نویسندگان محقق مى‌نویسد: ما یقین داریم که اگر حسین‌ علیه السلام در زمان ما بود از قدس، جنوب لبنان و بیشتر مناطق اسلامى کربلاى دومى مى‌ساخت و همان موضعى را مى‌گرفت که در برابر معاویه و یزید ایستاد و از همه مدعیان اسلام و تشیع و از آنان که بر قدس و جنوب لبنان مى‌گریند و در اعلامیه‌ها، سخنرانی ها و صفحه مطبوعات بر سر فلسطین و لبنان معامله مى‌کنند و در خیابان ها و مجامع، سلاح با خود حمل مى‌کنند، بیش از تعدادى که در کربلاى اول کنار آن حضرت ایستادند و یاریش کردند، او را یارى ‌نمى‌کردند.

این دیدگاه، رد کننده نظریه‌اى است که کربلا و قیام حسینى را تکلیف خاص امام ‌مى‌داند که نمى‌توان از آن تبعیت کرد. وقتى ابا عبدالله الحسین‌ علیه السلام ضرورت قیام بر ضد سلطه ستمگرى را که حلال را حرام مى‌کند و عهد الهى را شکسته، برخلاف سنت پیامبر عمل مى‌کند و تجاوزکارانه عمل مى‌نماید، در خطبه خویش مى‌آورد و این صفات را در سلطه یزیدى محقق مى‌داند، در پایان مى‌افزاید «فلکم فىّ اسوة‌» در کار من براى شما الگوى تبعیت است، این مى‌رساند که گستره زمین و زمان، کربلا و عاشوراست و همیشه و همه جا باید با الهام از این مکتب، بر ضد ستم قیام کرد و در راه آزادى و عزت، فداکارى‌ نمود.

امام خمینى‌ (ره) فرموده است: «این کلمه "کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا"، یک کلمه‌ بزرگى است... همه روز باید ملت ما این معنى را داشته باشد که امروز روز عاشورا است و ما باید مقابل ظلم بایستیم و همین جا هم کربلاست و باید نقش کربلا را ما پیاده‌ کنیم، انحصار به یک زمین ندارد. انحصار به یک افراد نمى‌شود. قضیه کربلا منحصر به یک ‌جمعیت هفتاد و چند نفرى و یک سرزمین کربلا نبوده، همه زمین ها باید این نقش را ایفا کنند».

لازم به ذکر است که جمله «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» حدیث و روایت نیست، بلکه جمله تاریخی شیخ جعفر شوشتری است که البته بیانی شیوا و قابل قبول است.

پانویس

منابع

• جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.